Konstantinopolis Aristokrasisi
Byzantium ve Konstantinapolis döneminde senatörler sınıfı Roma toplumunun en yüksek sınıfını oluşturmaktaydı. Konstantinople Senatosu ise Büyük Konstantine (324-337) ile birlikte yeni başkente taşınan illustres, spectabiles ve clarissimi gibi yüksek sınıflardan Romalı senatörlerden oluşmaktaydı.
II. Konstantine (337-361) döneminde kent senatosu Roma Senatosu’na eşit sayıda senatöre sahip olmuştur ki MÖ 4. Yüzyılın sonlarında bu rakam 2 bini bulmaktaydı. Senatörlerin tamamı toprak sahibi olup açıkçası büyük toprak sahibi olmak o dönemde Senato’ya kabul edilmek için gerekli bir özellikti. 7. Yüzyıldan itibaren gerek Arap akınları gerekse Balkanlardan gelen Barbar saldırıları büyük toprak sahiplerinin güç kaybetmesine sebep olmuştur. Phocas (602-610) ve özellikle II. Justinian (685-695, 705-711) dönemlerinde aristokrat aileler üzerine devlet baskı artmış hatta pek çoğu yok edilmiştir. Bununla birlikt Suriyeliler (Isauria) hanedanı (717-802) sırasında aristokratlar yeniden güçlenmeye başlamış, 9 ve 10. Yüzyıllarda Senato’nun dolayısıyla aristokratların etkinliği doruk noktasına ulaşmıştır. 11. Yüzyıla gelindiğinde Konstantinople, Anadolu’nun sahil kentleri, Yunanistan hatta Ege adaları kökenli olan alt sınıf aristokratlar küçük toprak sahiplerinden oluşurken, üst sınıf aristokratlar büyük toprak sahibi siviller ile yüksek rütbeli askerlerden oluşmaktaydı. Bu döneme dek sivil ve askeri aristokrasi arasında siyasi görüş farkı olmamasına karşın I. Alexios Komnenos (1081-1118) dönemiyle birlikte askeri elit ile imparatorluğun kudretli ailelerinin arası açılmıştır. Komnenoi, Doukai, Palaiologoi, Melissenoi gibi birkaç aile evlilik yoluyla bağlarını güçlendirmenin yanı sıra en önemli askeri ve idari kadroları tekellerine alınca geleneksel Bizans hiyerarşisi alt-üst olmuş, Komnenoi ailesi yeni oluşan hiyerarşinin en üst noktasında özel bir konum sahibi olmuştur. Palaiologos hanedanı döneminde bile Osmanlı fethine dek bu hiyerarşi ve Komnenoi ailesi konumunu korumayı başarmıştır.
Bizans Tarihi Makale Serisi
Byzantium Kuruluş Söylencesi
Byzantium: Antik Topografya ve Antik Çağ Tarihi
Byzantium Kuşatması (Roma İç savaşı) 193-195
Byzantium Sikkeleri
Byzantium Tarihi: Konstantinopolis’e dek
Konstantinopolis’in Kuruluşu
Konstantinopolis: Antik eserlerin başkente getirilmesi
Konstantinopolis Aristokrasisi
Konstantinopolis Ermenileri
Konstantinopolis Surları
Konstantinopolis Sarnıçları
Konstantinopolis: Bizans dönemi tarihi
Konstantinopolis: 1204 Latin İşgali
Konstantinopolis: 1261 Latin İşgalinin Sona Ermesi
Konstantinopolis: 1394-1403 ve 1422 Başarısız Osmanlı Kuşatmaları
Konstantinopolis’in Sonu: 1453 İstanbul’un Fethi
KAYNAKÇA
Angold, Μ., Η Βυζαντινή αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204. Μία πολιτική ιστορία, trans. Ε. Καργιανιώτη, supervised by Π.Α. Αγαπητός. Atina, 1997. s. 212
Cheynet, J.-Cl.,“The Byzantine Aristocracy (8th-13th Centuries) [İngilizce çeviri: ‘L’aristocratie Byzantine (VIIIe-XIIIe siècle)’, Journal des Savants (July-December 2000), S. 281-322
Dagron, G., Η γέννηση μιας πρωτεύουσας. Η Κωνσταντινούπολη και οι θεσμοί της από το 330 ως το 451, trans. Μ. Λουκάκη. Atina, 2000. s. 151, 188-195, 204
Kazhdan, A.P. – Epstein, A.W., Αλλαγές στον βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, Yunanca: Α. Παππάς. Atina, 1997 s. 104-118